De Wereld van Jukeboxen

De Wereld van Jukeboxen

Een jukebox is een muziek weergave apparaat dat een door een gebruiker te kiezen lied afspeelt.
Van oudsher dient de gebruiker hiervoor geld in te werpen, waarna een of meerdere keuzes uit de voorraad liederen gemaakt kan worden. Hierna speelt de jukebox het lied af, al dan niet via de ingebouwde versterker en luidsprekers. Jukeboxen zijn vooral te vinden in horecagelegenheden. Klassieke jukeboxen maken gebruik van grammofoonplaten, terwijl modernere versies cd´s gebruiken. Een bekende fabrikant van jukeboxen is Wurlitzer.


Door de opkomst van digitale technieken met compressie van geluid zoals bij MP3 en WMA muziek bestanden, is naast de klassieke jukebox een geheel nieuwe mogelijkheid van vrije muziekkeuze ontstaan. De eerste jukeboxen werden ontwikkeld aan het einde van de negentiende eeuw, maar het duurde nog tot de jaren dertig voordat jukeboxen ook echt populair werden.

Deze eerste jukeboxen speelden een beperkt aantal 78-toeren platen af, waarbij gaandeweg het uiterlijk steeds aantrekkelijker werd. Het summum van het jukebox design uit de golden age, de tijd van 78-toeren jukeboxen, werd bereikt in de vorm van de Wurlitzer 1015. Van dit model werden meer verkocht dan van welke jukebox dan ook en zou de naam Wurlitzer voor een lange tijd synoniem maken met jukeboxen in het algemeen.





De Wurlitzer 3500
De gloriedagen van de 45-toeren jukebox in de jaren vijftig maakten enkele zeer bijzondere jukeboxen mogelijk; de Wurlitzer 2000 als topmodel van Wurlitzer en de V200 als topmodel van Seeburg. Deze machines brengen tegenwoordig prijzen op van meer dan 10.000 euro, mits in een goede staat. De gloriedagen van de jukebox zouden echter door nieuwe entertainment vormen, zoals de televisie, ten einde komen in de jaren zestig. Grote Amerikaanse merken als Seeburg en Wurlitzer overleefden deze periode niet, hoewel de Duitse afdeling van Wurlitzer nog steeds jukeboxen produceert.


In de vroege jaren waren de jukeboxen de apparaten die het leven inbliezen op elk feest of danspartij. Iedereen wilde muziek, maar een radio opstellen was niet zo geliefd. Live bands waren ook een optie, maar dat nam veel tijd en geld in beslag. Voor de Jukebox was er de Fonograaf, uitgevonden door Thomas Jefferson. Deze werkten het zelfde als de latere platen spelers. Tijdens de depressie rond 1935 kwamen de jukeboxen in opmars. In die tijd waren er misschien 25.000 machines in de Verenigde Staten. In 1940 steeg het aantal naar 350.000. De grote namen in de jukebox industrie kwamen in opmars, Wurlitzer, AMI, Rock-Ola en Seeberg. Met campagnes en hordes verkopers gingen ze een wapenwedloop aan in de muziek technologie. Het was echt een wapenwedloop, want dit speelde zich allemaal af tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het metaal materiaal moest in die tijd gebruikt worden voor de militaire doeleinden, voor oorlogsgoederen en niet voor het maken van muziek machines.


In televisieprogramma´s zag je regelmatig jukeboxen opduiken als rekwisiet. Ze waren groot, luid en hadden een sociale interactie. De eerste jukeboxen waren meestal voorzien van een houten kast. later werden de jukeboxen meer opzichtig met bubble tape, pulserende lichten en vaak gepolariseerd. de bekendste Wurlitzer in die tijd was de Wurlitzer 1015. Space Age lampen, veel chroom en een see through koepel.





De Wurlitzer 1015
Na het ingooien van een munt, konden bezoekers specifiek nummer selecteren. We praten nu over een tijdperk waar er nog geen robots, microchip´s en op veel plaatsen zelfs nog geen elektriciteit was. je kan meerdere nummers selecteren en die speelde de jukebox dan ook in de gekozen volgorde af. De platen in de jukebox werden gestapeld op afzonderlijke ringen, de dragers. de echte truc was, dat de machine de nummers onthield die er gedraaid moesten worden.veel machines hadden tandwiel-achtige componenten, de nokken, die op een memory trommel lagen. De selectie balk bewoog op en neer en bewoog de plaat tot boven aan de stack. Zodra het gekozen nummer speelde, ging hij weer in de originele positie en de selectie balk, kan zich weer bewegen naar de volgende keuze.
Sommige hedendaagse jukeboxen zijn gebouwd ter herinnering aan de gloriedagen. Compleet met grillige bochten, verlichting en glas, maar met een digitale twist.
Ik ben ook een van de velen geweest die als kind vrolijk op een jukebox afstapte en op het nummer van mijn favoriete plaat drukte. ik vond het geweldig als de plaat omhoog kwam en hij begon te spelen. Het geluid dat er uit kwam, de lichten die aangingen, het behoorde bij de generatie.


http://www.youtube.com/watch?v=HUaYy4ds2OE

Vandollum